اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت یکی از اصول حقوق بین الملل محیط زیست می باشد که از مفهوم مشترک بشریت نشات گرفته است و بر مسئولیت مشترک کشورها برای حفاظت از محیط زیست و در عین حال تعهدات متفاوت آنها با در نظر گرفتن شرایط و اوضاع و احوال متفاوت و خاص کشورها در ایجاد مشکلات زیست محیطی و تواناییهای فنی و اقتصادی شان برای برطرف کردن مشکلات زیست محیطی تاکید دارد. این اصل در بسیاری از اسناد بین المللی و توافقات سازمان تجارت جهانی به کار رفته است. اگرچه هنوز تبدیل به یک قاعده عرفی بین المللی نشده است اما نقش مهم و کلیدی آن در توسعه و اجرای حقوق بین الملل محیط زیست از طریق منصفانه کردن تعهدات معاهداتی و کمک به توسعه پایدار کشورهای در حال توسعه، قابل توجه است.

اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت ریشه در مفهوم "میراث مشترک بشریت" دارد و می توان گفت که یکی از مظاهر خاص اصل انصاف در حقوق بین الملل است. این اصل تفاوتهای تاریخی در سهم کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در مشکلات زیست محیطی جهانی و تواناییهای فنی و اقتصادی هر کدام برای حل مشکلات را مورد توجه قرار می دهد. به دیگر سخن علیرغم مسئولیت مشترک کشورها در حفاظت از محیط زیست در سطح ملی، منطقه ای  وجهانی، تفاوتهای مهمی میان تعهدات کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه وجود دارد. در این راستا، اصل 7 اعلامیه ریو اعلام می دارد که " دولت ها باید با روحیه مشارکت جهانی در نگهداری ، حفاظت و احیاء سلامت و یکپارچگی اکو سیستم زمین با یکدیگر همکاری کنند. با عنایت به سهم متفاوت دولتها در تخریب محیط زیست جهانی آنها مسئولیت های مشترک اما متفاوتی به عهده دارند. نظر به فشار جوامع کشورهای توسعه یافته بر محیط زیست جهانی و تکنولوژی و منابع مالی که آنه در اختیار دارند، این دولتها بر مسئولیت خود در پیگیری توسعه پایدار تصدیق میکنند"

با توجه به این مطالب ، اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت از دو قسمت اصولا مختلف و در عین حال بهم وابسته تشکیل شده است:

- مسئولیت مشترک

- مسئولیت یا تعهدات متفاوت

ماهيت اصل مسئوليت مشترك اما متفاوت

اصل مسئوليت مشترك اما متفاوت ريشه در مفهوم « ميراث مشترك بشريت»دارد و مي توان

گفت كه يكي از مظاهر خاص اصل انصاف در حقوق بين الملل است. اين اصل تفاوتهاي تاريخي

در سهم كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه در مشكلات زيست محيطي جهاني و تواناييهاي  فني و اقتصادي هر كدام براي حل مشكلات را مورد توجه قرار مي دهد به ديگر سخن علي رغم مشترك كشورها در حفاظت از محيط زيست در سطح ملي، منطقه اي و جهاني،  تفاوتهاي مهمي ميان تعهدات كشورهاي توسعه يافته و درحال توسعه وجود دارد. در اين راستا،

اصل 7 اعلاميه ريو اعلام مي دارد كه «دولت ها بايد با روحيه مشاركت جهاني در نگهداري، حفاظت و احياء سلامت و يكپارچگي اكوسيستم زمين با يكديگر همكاري كنند. با عنايت به سهم متفاوت دولتها در تخريب محيط زيست جهاني آنها مسئوليت هاي مشترك اما متفاوتي به عهده دارند . نظر به فشار جوامع كشورهاي توسعه يافته بر محيط زيست جهاني و تكنولوژي و منابع مالي كه آنها در اختيار دارند، اين دولتها بر مسئوليت خود در پيگيري توسعه پايدار تصديق مي كنند .»

با توجه به اين مطالب، اصل مسئوليت مشترك اما متفاوت از دو قسمت اصولاٌ متفاوت و درعين حال بهم وابسته تشكيل شده است :

الف ) مسئوليت مشترك؛ و

ب ) مسئوليت يا تعهدات متفاوت